Tại sao phải bổ sung axit folic cho mẹ bầu? Liều lượng sử dụng

Axit folic là một vi chất quan trọng cần được bổ sung trong thai kỳ để dự phòng các dị tật bẩm sinh nghiêm trọng. Nếu thai phụ không được bổ sung đầy đủ axit folic, thai nhi sẽ có nguy cơ mắc phải các khuyết tật của ống thần kinh như chẻ đôi đốt sống, thai nhi vô sọ hoặc các bất thường của não bộ. Do đó, việc bổ sung axit folic thường được khuyến cáo khi phụ nữ bắt đầu lên kế hoạch mang thai.

1. Tổng quan về axit folic

Axit folic là một loại vitamin nhóm B, còn được gọi là vitamin B9. Đây là một chất quan trọng trong sự phát triển và tăng trưởng của mọi tế bào trong cơ thể người. Trong thai kỳ, axit folic đảm nhận vai trò trong sự hình thành và phát triển của hệ thần kinh thai nhi, bao gồm não bộ và tủy sống. Việc bổ sung axit folic cần được thực hiện từ trước khi mang thai và kéo dài trong những tháng tiếp theo của thai kỳ để thai nhi có thể phát triển một cách hoàn thiện và khỏe mạnh.

Axit folic có nhiều lợi ích cho sự phát triển của thai nhi và sức khỏe của thai phụ:

• Phòng ngừa dị tật bẩm sinh cho trẻ: Sự phát triển của não bộ và tủy sống chịu sự chi phối của axit folic, vì vậy axit folic cần được bổ sung đầy đủ cho phụ nữ mang thai. Thiếu hụt axit folic là một trong những nguyên nhân làm tăng tỷ lệ xuất hiện các khuyết tật bẩm sinh nghiêm trọng như chẻ đôi đốt sống, không có xương sọ não và não bộ.
• Phòng ngừa bệnh thiếu máu ở mẹ: Axit folic hay vitamin B9 là một vi chất cần thiết cho sự phát triển của các tế bào trong cơ thể, bao gồm cả tế bào hồng cầu trong máu. Bệnh thiếu máu ở phụ nữ mang thai làm tăng nguy cơ xuất hiện những bất thường cho thai kỳ như sảy thai, thai nhi chậm phát triển, sinh non,... Thai nhi được sinh ra từ một bà mẹ thiếu máu cũng có nguy cơ thiếu máu, có khả năng cao mắc nhiều bệnh lý tim mạch.
• Giảm khả năng mắc bệnh ung thư: Qua nhiều thống kê, bệnh lý ung thư vú, ung thư cổ tử cung hay ung thư đường tiêu hóa có tỷ lệ xuất hiện thấp hơn ở những người bổ sung đủ axit folic. Tuy nhiên, vấn đề này vẫn còn đang gặp phải nhiều tranh cãi và cần nhiều chứng cứ hơn để làm rõ.

Axit folic giúp giảm khả năng mắc bệnh ung thư vú

2. Cách bổ sung axit folic cho mẹ bầu

Axit folic là vi chất cần được bổ sung từ trước khi mang thai và kéo dài trong suốt thai kỳ với nhu cầu cao gấp 4 lần so với người bình thường. Tùy thuộc vào từng giai đoạn, hàm lượng axit folic hằng ngày cần có sẽ thay đổi tăng dần ở mức 400 microgram từ trước khi mang thai đến 3 tháng đầu thai kỳ và 600 microgram trong những tháng còn lại của quý 2 và quý 3.

Axit folic có nhiều trong các loại thực phẩm hằng ngày như gan động vật, thịt gà, thịt vịt, trứng, ngũ cốc và rau xanh, trái cây. Thay đổi nhiều loại thực phẩm khác nhau trong chế độ ăn hàng ngày để có thể cung cấp đủ axit folic và cân bằng được các chất dinh dưỡng thiết yếu khác cho cơ thể. Tuy nhiên, cần lưu ý việc chế biến các loại thực phẩm này không nên tiến hành trong thời gian dài để tránh giảm hàm lượng axit folic sẵn có.

Thực tế, nguồn axit folic trực tiếp từ thực phẩm dễ bị mất đi trong quá trình chế biến và không dễ hấp thu qua đường ruột của mẹ. Vì vậy, để đảm bảo đủ nhu cầu, phụ nữ mang thai cần lưu ý bổ sung thêm các viên uống chứa axit folic để đạt được ngưỡng cần cung cấp. Các loại viên uống chứa axit folic như vitamin tổng hợp có thể dễ dàng mua được từ các quầy thuốc trên thị trường, tuy nhiên trước khi sử dụng bà bầu cần xem kỹ hàm lượng axit folic trong mỗi viên thuốc.

Những người phụ nữ có nguy cơ cao sinh con mắc các khuyết tật thần kinh bẩm sinh thường được khuyến cáo bổ sung axit folic với hàm lượng cao hơn trong 3 tháng đầu thai kỳ, ở mức khoảng 5mg mỗi ngày. Các yếu tố làm tăng nguy cơ sinh con mắc dị tật bẩm sinh:

• Bản thân người phụ nữ hoặc người chồng có các dị tật bẩm sinh liên quan đến hệ thần kinh
• Thai kỳ trước không khỏe mạnh, thai nhi không may mắc phải dị tật hệ thần kinh
• Trong gia đình có các người thân mắc các khuyết tật ống thần kinh bẩm sinh
• Phụ nữ mắc các bệnh lý phải sử dụng thuốc điều trị động kinh
• Phụ nữ mắc bệnh đái tháo đường từ trước khi mang thai.

Trước khi mang thai mắc bệnh đái tháo đường làm tăng nguy cơ sinh con mắc dị tật bẩm sinh

3. Axit folic có trong thực phẩm nào?

Bông cải xanh súp lơ, bắp cải:

Bông cảnh xanh, bắp cải, súp lơ là nhóm thực phẩm xếp đầu bảng. Trung bình 1/2 bát cho ta 51mg acid folic. Bông cải xanh, súp lơ, bắp cải rất hợp để bổ sung acid folic vì nó dễ ăn, dễ tiêu hóa, không gây phản ứng phụ và có sẵn. Nhóm thực phẩm này còn cung cấp nhiều dưỡng chất cơ bản khác. Vì vậy, giới ẩm thực và dinh dưỡng khuyến cáo nên bổ sung vào thực đơn ăn uống hàng ngày theo sở thích của mỗi người.

Bí đao: Đặc biệt là bí đao mùa đông được xem là nguồn cung cấp acid folic rất phong phú và dồi dào. Một bát bí đao có thể cung cấp tới 15% nhu cầu acid folic cho cơ thể mỗi ngày. Bí đao còn giàu vitamin B1, vitamin C, vitamin B6, niacin, pantothenic acid, fiber and và kali. Giống như bí ngô, dưa hấu, bí đao mùa đông rất giàu dưỡng chất, không để lại phản ứng phụ và dễ ăn cho tất cả mọi đối tượng.

Nấm: Các loại nấm nói chung được xem là nguồn dưỡng chất rất giàu acid folic, protein, vitamin, khoáng chất, acid amin, các chất chống oxy hóa và kháng sinh. Nấm có chứa canxi, kali, sắt, vitamin D, đồng, selen. Ngoài ra nấm còn là món ăn có hàm lượng mỡ, cholesterol, carbonhydrate thấp nên rất hợp với phụ nữ mang thai. Nó có tác dụng làm giảm mỡ máu (cholesterol), hạn chế bệnh ung thư vú ở phụ nữ và ung thư tuyến tiền liệt ở đàn ông, tăng cường sức khỏe cho hệ thống miễn dịch. Mọi người có thể ăn nấm thường xuyên như làm súp, sa-lát, xào nấm, hầm thịt hoặc làm món khai vị. Tuy ngon miệng nhưng sử dụng nấm cần có kinh nghiệm để phòng tránh sự cố nhiễm độc.

Ớt chuông: Là thực phẩm giàu folate và acid folic. Một bát nhỏ 92g ớt chuông thô cung cấp cho cơ thể 10,5% nhu cầu acid folic cần thiết mỗi ngày. Ngoài ra, ớt chuông còn giàu vitamin B1, C, B6, mangan, kali, chất xơ, trytophan và các chất chống oxy hóa khác. Ớt chuông có nhiều màu sắc khác nhau, thường là ớt ngọt, dễ tiêu thụ, có mùi vị thơm và chế biến được nhiều món, giống như rau, có thể ăn sống hoặc chế biến theo sở thích của từng người.

Đậu và các loại cây họ đậu: Rất đa dạng như đậu lăng, đậu Hà Lan, đậu trắng, đậu nành, đậu ván, đậu Lima... rất giàu acid folic và là nguồn cung cấp chất đạm và khoáng chất bổ ích cho cơ thể. Trung bình, một bát hoặc 30g đậu đóng hộp cung cấp 8% nhu cầu acid folic cho cơ thể mỗi ngày. 1/2 bát đậu luộc cung cấp khoảng 12% nhu cầu acid folic cho cơ thể mỗi ngày. Đặc biệt, nhóm thực phẩm này rất an toàn cho nhóm người già, kể cả ăn chay lẫn những người không ăn chay.

Mùi tây không chỉ làm tăng hương vị cho thức ăn mà còn có rất nhiều lợi thế to lớn cung cấp dưỡng chất cho cơ thể, đặc biệt là acid folic, chất chống oxy hóa như luteolin, vitamin C, vitamin A và rất nhiều nguyên tố vi lượng chống ung thư, kháng viêm và tăng cường sức khỏe cho hệ miễn dịch. Vì lợi ích này mà mùi tây được xếp là nhóm thực phẩm rất tốt cho sức khỏe của con người, không để lại những tác dụng xấu.

Hoa quả và nước ép trái cây: Rất nhiều nhóm rau xanh, trái cây có lợi cho sức khỏe con người, trong đó có nguồn dưỡng chất acid folic như chuối, dưa hấu, chanh, cam, bưởi, nhóm quả mọng, cà chua. Có thể ở dạng tươi hay nước ép đóng hộp. Đây là nhóm thực phẩm có sẵn, giàu acid folic và phù hợp với nhóm người cao niên, nên ăn hàng ngày. Trường hợp không thích ăn cà chua nên thay bằng nhóm hoa quả khác để bổ sung acid folic cần thiết mỗi ngày cho cơ thể.

Rau diếp, xà lách: Theo nghiên cứu thì một suất ăn rau diếp, xà lách (khoảng 80g) cung cấp cho cơ thể 16% nhu cầu acid folic mỗi ngày. Ngoài acid folic rau diếp, xà lách còn giàu dưỡng chất như protein, vitamin A, K, C và mangan, magie, canxi, sắt, kali, chất xơ và kẽm, hoàn toàn không có cholesterol nên có tác dụng giảm đột quỵ, tim mạch và cao huyết áp, rất lý tưởng cho nhóm người già, cao niên. Tuy nhiên, để mang lại lợi ích cao nhất nên chọn thực phẩm an toàn, canh tác bằng phương pháp hữu cơ.

Một suất ăn rau diếp, xà lách (khoảng 80g) cung cấp cho cơ thể 16% nhu cầu acid folic mỗi ngày

Nhóm thực phẩm dạng hạt tăng cường: Sản phẩm ngũ cốc tăng cường là nhóm giàu acid folic, nguồn cung cấp acid folic chủ yếu cho con người trong ngày. Rất đa dạng như mì ống, ngũ cốc, bánh mì, ngũ cốc dùng cho buổi sáng. Có thể thỏa mãn 25% đến 100% nhu cầu acid folic cho cơ thể. Ngoài ra, đây còn là nhóm thực phẩm dạng bột an toàn, rất ít khi xảy ra sự cố cho người già và phụ nữ mang thai.

Sữa bầu: Đặc biệt đối với phụ nữ mang thai, bên cạnh một chế độ ăn uống giàu axit folic mẹ bầu cũng có thể tăng lượng axit folic tự nhiên thông qua con đường uống sữa bầu. Trên thị trường hiện có rất nhiều nhãn hiệu sữa bầu uy tín cho bạn lựa chọn và thông thường như : Nutricare Mom, Meiji Mama, Optimum Mama Gold, Enfamama A+, Similac Mom IQ…các hãng sản xuất sẽ tính toán kỹ để khi bạn pha một ly sữa theo đúng tỷ lệ hãng đưa ra có thể bổ sung 150 – 200 mcg Axit folic vào cơ thể.

Sử dụng các thực phẩm chức năng như: Premom, Elevit, Blackmores, Prenatal DHA, Pregnacare hay Procare… sẽ là lựa chọn tuyệt vời nếu mẹ bầu muốn kịp thời bổ sung lượng lớn Axit folic đi kèm nhiều loại vitamin và khoáng chất khác cần thiết cho cơ thể trong suốt thời kỳ “tam cá nguyệt”. Tuy nhiên cần lưu ý uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ, nếu thấy có tác dụng phụ như nôn nao, tăng nghén, táo bón thì nên xin bác sĩ tư vấn đổi loại thuốc khác phù hợp với mình.

  Premom – VTM tổng hợp cho bà bầu

4. Một số lưu ý khi bổ sung axit folic cho mẹ bầu

Để việc bổ sung axit folic cho mẹ bầu được an toàn và hiệu quả nhất, một số điểm sau cần được lưu ý như:

• Nhu cầu cung cấp axit folic ở phụ nữ mang thai cao gấp 4 lần người bình thường. Việc bổ sung quá liều axit folic hiếm khi xảy ra. Sự kết hợp giữa viên uống chứa axit folic và các thực phẩm giàu axit folic là điều cần thiết thực hiện và duy trì trong suốt thai kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Hàm lượng cung cấp axit folic cho cơ thể cần được duy trì ở mức 400 – 800 microgram mỗi ngày. Phụ nữ khi mang thai không nên lạm dụng axit folic bằng các viên uống bổ sung. Thừa axit folic trong cơ thể kéo dài là một trở ngại trong việc hấp thu và chuyển hóa chất kẽm cũng như tăng nguy cơ tổn thương các tế bào thần kinh tiến triển.
• Không uống các viên bổ sung axit folic cùng với trà, đồ uống có ga, caffein hay rượu và các thức uống có cồn khác.
• Thời điểm thích hợp để uống axit folic là giữa các bữa ăn.
• Tác dụng phụ thường thấy khi bổ sung axit folic cho các bà bầu là táo bón. Vì vậy cần lưu ý uống đủ nước và bổ sung nhiều chất xơ trong khẩu phần ăn hằng ngày.

Axit folic là một vi chất quan trọng cần được bổ sung trước và trong thai kỳ để dự phòng các dị tật bẩm sinh nghiêm trọng cũng như bảo vệ sức khỏe của người mẹ trong và sau khi sinh nở. Vì thế việc bổ sung axit folic là việc làm rất cần thiết.

PREMOM là Vitamin dành cho bà bầu duy nhất được lựa chọn vào Đề án 818 của Bộ Y Tế, Vitamin bà bầu PREMOM bổ sung 22 vitamin và khoáng chất quan trọng, cùng với cao Ban long và cao Lá gai, giúp mẹ bầu khỏe, bé phát triển.